لاستیک طبیعی NR
لاستیک طبیعی NR از درختانی گرفته میشود که در آب و هوای استوایی رشد میکنند. درختان تولید کننده این ماده یک هیدروکربن لاستیکی را تولید میکنند که NR نامیده میشود. دیسپرسیونهای کلوئیدی آبی یا شیره گیاهان/درختان حاوی حدود 30 تا 38 درصد مواد جامد هستند. مقدار آنها در دیسپرسیونهای آبی متغیر است و به عوامل زیادی بستگی دارد. سن درخت و بازه زمانی در سال که مواد خام از آن برداشت میشود روی این مقدار تأثیر میگذارند. شیره درخت به جز رابر حاوی رزینها و پروتئینها، اسیدهای چرب، کربوهیدراتها و مقادیر اندکی نمکهای معدنی نیز است. حین انعقاد رابر خام، ترکیبات دیگر نیز تهنشین میشوند که در صنعت قابل استفادهاند.
رابر طبیعی بدلیل خاصیت فرآوری شیمیایی از جایگاه ویژهای برخوردار است. این ماده معمولا هیدروژندار یا کلردار میشود و در معرض فرایندهای هیدروژناسیون، حلقوی شدن[1] و واکنش با رزینها قرار میگیرد. همچنین این رابر را میتوان بعنوان یک چسب استفاده کرد. این ماده دچار فرایند اپوکسیداسیون یا اکسیداسیون پیوندهای دوگانه موجود در مولکول آن میشود و اپوکسید را تشکیل میدهد. اپوکسی نوعی رزین است که در صنعت قابل استفاده است.
NR به چه معناست؟
رابر طبیعی یک پلیمر هیدروکربن انعطافپذیر است که از شیره درختان (لاتکس) بدست میآید. این شیره در واقع یک ترکیب کلوئیدی شیری رنگ است که در درختان کائوچو دیده میشود. سوراخ کردن یا بریدن تنه این درختان باعث میشود تا یک مایع شیری رنگ از آن خارج شود. هرگاه این ماده تصفیه و پالایش شود یک رابر با طیف گستردهای از کاربردها بدست میآید. در صنعت، لاستیک طبیعی بصورت NR نشان داده میشود که پلیمر چندذرهای ایزوپرن است. طبق استاندارد ASTM، این ماده با علامت 1418-WR علامتگذاری میشود. فناوری بدست آوردن رابر طبیعی توسط پلیمریزاسیون امولسیونی در سال 1929 شروع شده است
نامهای تجاری دیگر این رابر:
- RSS
- SMR
- CREPE
- DYNAT
خواص لاستیک طبیعی NR
رابر طبیعی بسیار انعطافپذیر است. به همین دلیل بطور گسترده در زندگی روزمره استفاده میشود. این رابر یک ماده با قابلیت جهندگی است. اما در محیط دارای دمای بالا پایدار نیست. با این وجود الاستیسته خوبی در دماهای پایین دارد. همچنین مقاومت خوبی نسبت به ساییدگی دارد که یک ویژگی مهم در بسیاری از صنایع است. البته این رابر یک رابر بسیار مقاوم نیست و مقاومت خوبی در برابر اوزون و شرایط جوی ندارد. همچنین این رابر ضدحریق نیز نیست و در حضور روغنهای معدنی و سوختها متورم میشود. رابر طبیعی در حضور الکلها، استرها، گلایکولها و کتونها پایداری بیشتری دارد.
کاربردهای لاستیک طبیعی NR
این رابر در صنعت ولکانش خصوصا برای تولید تایرها و بعنوان جزئی از چسبها، فرشها، کاغذ، رابرها و لولهها استفاده میشود. در واقع در زندگی روزمره شاهد قطعاتی هستیم که از این رابر طبیعی ساخته شدهاند.